Onlangs kreeg ik het boekje “ Boeren met ontzag” (van Wim Schippers) onder ogen en werd weer eens gewezen op het aandeel in het beheer van de mens op deze aarde. Eigenlijk vertelt de bijbel ons al dat we hier niet op deze aardbol zijn om ons economisch doel te halen, maar meer nog om te zorgen, bewerken en dienen van de aarde. Dat (be-) dienen van de aarde bevat het teruggeven aan de bodem wat we eruit hebben gehaald zodat het bodemleven weer aan het werk gaat om ons te laten leven van het vruchtgebruik van dezelfde aarde. Nu worden de genoemde werkwoorden uiteraard door iedereen anders geïnterpreteerd, maar het is de verantwoording van de mens – die een ontwikkelt brein heeft gekregen om hier iets mee te gaan doen. De mens kan als enige wezen op deze aarde connecties maken en eventueel onderzoeken waar verbanden liggen. Deze vaardigheden kunnen we inzetten om er iets goeds mee te doen.
De uitputtingsslag die we nu aan het maken zijn omdat we de wereld moeten voeden, is ingegeven ooit na WO2 waarbij Mansholt propageerde dat we nooit weer honger moesten hebben. Hier is inderdaad hard aan gewerkt en daar heeft Sico Mansholt veel aan gedaan mn in Europees verband. En daarna ontstonden ook de overschotten. Tegen de tijd dat hij ouder werd en geen beleid meer maakte zag hij het resultaat: toch moet het niet zo! Zijn tijd was voorbij en de agrarische opleidingen werden in dat beeld opgepakt en uitgebouwd. Dat deed hem veel pijn. Hij heeft de grote vergissing die hij heeft gemaakt ruimschoots erkend: maar kon deze niet meer terugdraaien of bijsturen.
De groei scenario´s zetten zich nu nog steeds door en ondergraven steeds verder de weg van ons rentmeesterschap. Wij, de mens die boert én de mens die eet moet zich meer bewust worden van de eigen verantwoordelijkheid van je zijn op deze aardbol. Dit historisch besef moet omgebogen worden naar verantwoordelijkheid. Het leven is belangrijker dan welk verdien model dan ook. Steeds wordt eerst in de portemonnee gekeken om daarna de koers te gaan bepalen. Waarom kiezen we niet eerst de kwaliteit van leven om zo meer om te zien naar hoe we het eigenlijk moeten doen.
Jammerlijk is het dat de groene opleidingen tekort schieten in de basiskennis van de natuurlijke elementen waarmee moet worden gewerkt. Wat weet u van het bodemleven af? Wat weet u af hoe een kip optimaal functioneert? Een koe? Kan dat beest zelf niet bepalen wat het moet eten? Maar dan moet het er wel zijn. Laat dat maar aan de natuur over. Die kennis is dat samenspel van dier en aarde. Daar hoeft de mens niet tussen te zitten om de grond te beroeren. Dan pas krijgen we het optimale van het dier (en plant) er voor terug en garandeert de aarde de voeding om die weer te doen leven.
Laten wij –mensen- onze verantwoording leggen bij onze verantwoordelijkheid. Er is nog zoveel te doen: we moeten ook zoveel niet doen. Begin vandaag aan morgen.